Niet alleen als moeder van een puber, maar ook tijdens ervaringen in mijn praktijk waarbij ik ook spiegelingen doe met pubers of jongvolwassenen, kom ik dikwijls in aanraking met social media. Ik zie vreemde zaken gebeuren die bij alle pubers / jongvolwassenen op bijna dezelfde manier impact hebben op hun leven, maar ook op het leven met hun ouders en vrienden. Tijd om eens in de materie te duiken nietwaar?

Puberaal denken
Een vraag die ik mij stelde is: is het puberbrein te jong om social media goed te gebruiken? Tenslotte gebeuren er rare zaken in het puberbrein:
– Alles moet leuk zijn ten koste van alles (toch ouders?);
– Een puber is alleen gefocust op zichzelf (denk aan het uiterlijk, kleren, etc.…);
– Een puber probeert graag nieuwe dingen uit, zijn impulsief (roken, sociale media, zoenen, drank en soms ook drugs);
– Hun stemming wisselt, je kunt geen pijl op ze trekken. Zo zitten ze in een ‘hallelujastemming’, waarna ze het volgende moment totaal down kunnen zijn. Dit blijven ze herhalen in hun ontwikkelingsweg naar onafhankelijkheid.

Ouders
Als ouder verander je mee. In eerste instantie heb je het vaak niet eens zo door. Totdat er in een korte tijd ineens veel opvalt waardoor het kwartje valt. Ja hoor, je zit als ouder samen met je kind in de pubertijd! Misschien dacht je wel naïef; “dat zou mijn kind NOOIT doen” en realiseer jij je nu; “ik weet zeker dat mijn kind dit zal doen”. Iedere ouder hoort zichzelf op een bepaald moment de volgende zin zeggen; “als je niks netjes of beleeft kunt zeggen, zeg dan gewoon niets” of “pffff, je stelt je nu aan als een peuter”. Misschien denk je wel: “ik klink precies zoals mijn moeder!”. Gelukkig hoort dit erbij, ik kan je gerust stellen op dit gebied.

Gezeur
“Mam, iedereen heeft op school een smartphone.” Of “waarom mag mijn zus wel een smartphone en ik niet, ik ben maar 2 jaar jonger?”. Een vaak voorkomende opmerking die ik hoor is deze: “papa gebruikt zijn oude smartphone toch niet meer nu hij een nieuwe heeft, mag ik papa’s oude telefoon?”. En dan op een onbewaakt ogenblik, na het eeuwige gezeur, geef je toe! Je verstand crashend en je geeft jouw tiener een smartphone. Met die kleine beslissing komt de wereld van social media op je puber afgestormd en… Je puber is meteen smoorverliefd (op zijn of haar smartphone)!

Puberbrein
Misschien dachten we er niet aan, maar het puberbrein is zeer goed in staat om grote risico’s te nemen en hetzelfde puberbrein is zeer slecht in het controleren en observeren van plotseling opkomende impulsen. Ik persoonlijk kan mij niets ergers bedenken dan het feit dat pubers toegang verkrijgen tot social media in de tienerjaren. Een krasse uitspraak! Dat besef ik mij, maar ik durf hem te maken om ouders van pubers te helpen bij het bewust worden van de gevaren die om de hoek loeren.

Stappen zetten in te grote laarzen
Social media is niet ontworpen voor tieners. De onderontwikkelde frontale cortex (het besturingssysteem onder invloed van de wil) kan de verleidingen / afleidingen, welke met de social media hand in hand gaan, niet weerstaan. Hierbij is de vergelijking te maken alsof een peuter, vaders laarzen aan doet en daarmee de wijde wereld in wil trekken. Hoe lang gaat dit goed?
Terwijl wij als ouders, pubers thuis leren verantwoordelijk te zijn voor hun daden, zal je moeten erkennen dat het je niet zal lukken een puber, als een volwassene gedrag aan te leren m.b.t. social media. Het is als het dragen van die veel te grote laarzen van vader; je zult er moeten ingroeien door de tijd, door volwassen te worden, om vervolgens goede en veilige stappen te kunnen maken.
Social media is een entertainment industrie, het zorgt er echt niet voor dat je kind er slimmer door wordt of dat hij/zij voorbereid wordt op het “echte leven”. Het zuigt de kindertijd weg, eist alle aandacht op en werkt verslavend. Daarnaast slaat het alle persoonlijke informatie en voorkeuren van de tiener op (foto’s en teksten staan opgeslagen op het World Wide web).
Social media laat een schijnwereld zien bestaande uit het behalen van zoveel mogelijk likes, duimpjes en hartjes. Er zijn simpele apps te downloaden waarbij een pukkel of misschien wel die te platte billen met een simpele handeling aangepast worden. Veel tieners menen dat dit het fundament van hun bestaan is en ze zien de echte realiteit niet meer voor ogen. Ze hoeven niet meer langs elkaars huis te fietsen om een afspraak te maken. Ze hoeven niet meer samen op bed te zitten om hun dag te bespreken. Alles verloopt via de smartphone en social media. Kom je wat later thuis, dan app je je moeder gewoon even, in plaats van dat korte telefoontje. Waak er als ouder voor dat de hechting met de familie goed is. Juist in de tienerjaren is dit net zo belangrijk als in de babytijd. Een veilige, vertrouwde omgeving, wetende dat je altijd bij je ouders terecht kan.… Hierdoor kunnen er gezonde vriendschappen ontstaan, los van sociale media.

Invloed
Social media zorgt ervoor dat er potentieel verloren gaat in het tienerbrein. Juist nu is er de piek in de ontwikkeling van het brein en van het leren van nieuwe dingen! Het is zeer gemakkelijk voor een puber om zichzelf te verliezen in de sociale media en digitale wereld. We weten uit de vele studies dat het bijna onmogelijk is om hierin een goede balans te vinden als ouders om de door impuls gestuurde pubers de juiste stapjes te laten zetten in de juiste maat laarzen.

Ouders
Hoe wij dit als ouders kunnen beïnvloeden, lees je in mijn volgende stuk. Hierin staan tips, hoe je als ouder van een puber met social media om kunt gaan.